Kościół św. Klemensa w Lędzinach: Świadek Historii na Wzgórzu Klimont

W krajobrazie Lędzin, na malowniczym wzgórzu Klimont, wznosi się budowla, która od wieków stanowi nie tylko centrum życia religijnego, ale i żywy pomnik historii regionu – Kościół św. Klemensa. Jego wizerunek, umieszczony w herbie miasta, symbolizuje głębokie zakorzenienie świątyni w tożsamości lokalnej społeczności. Jest to obiekt o bogatej przeszłości, który przetrwał burzliwe dzieje, stając się jednym z najstarszych i najbardziej znaczących zabytków sakralnych na Górnym Śląsku.

Historia Wpisana w Kamień: Od Drewna do Baroku

Historia parafii św. Klemensa w Lędzinach sięga głęboko w średniowiecze, co czyni ją jedną z najstarszych w regionie. Pierwsze wzmianki o istnieniu kościoła na Górze Świętego Klemensa, pierwotnie drewnianej świątyni, pochodzą już z XII wieku, a konkretnie z 1222 roku. Parafia lędzińska była już potwierdzona w 1325 roku.

Kluczowe wydarzenia w historii kościoła to:

• XII wiek: Wzmiankowane jest istnienie drewnianej świątyni, której fundację tradycja wiąże z Jaksą z Miechowa.
• 1241/1242: Pojawiają się pierwsze wzmianki o kościele, który został następnie przekazany klasztorowi benedyktynek w Staniątkach.
• 1598: Protokół wizytacyjny szczegółowo opisuje ówczesny drewniany kościół, wskazując na jego wyposażenie, w tym dzwonnicę z dwoma dzwonami.
• 1769-1772: Dotychczasowy drewniany kościół został rozebrany, a na jego fundamentach wzniesiono obecną, murowaną świątynię w stylu barokowym. Fundatorami byli zarządca folwarku lędzińskiego, Piotr Wehowski, oraz proboszcz ks. Piotr Bieroński.
• 9 września 1770: Odbyło się poświęcenie nowego kościoła.
• 1803: Zakupiono nowy ołtarz główny z obrazem św. Klemensa, dzieło krakowskiego mistrza Schefflera.
• 1888: W kościele zainstalowano organy autorstwa Carla Volkmanna.
• 1907: Przeprowadzono pierwszą większą renowację świątyni.
• 1939: Odbudowano zniszczoną zakrystię.
• Lata 60. XX w.: Wymieniono konstrukcję dzwonnicy i otynkowano wieżę.
• Początek lat 70. XX w.: W związku z nasileniem szkód górniczych wykonano prace zabezpieczające.
• 13 września 1981: Kościół św. Klemensa ponownie przejął funkcję kościoła parafialnego, po tym, jak przez pewien czas ośrodkiem parafialnym był kościół św. Anny.
• 1999-2000: Organy Carla Volkmanna przeszły gruntowną renowację.
• 1997-2020: Proboszczem parafii był ks. Józef Kracla.
• Od 2020: Funkcję proboszcza pełni ks. Zygmunt Klim.

Warto podkreślić, że Kościół św. Klemensa był jedną z nielicznych parafii na ziemi pszczyńskiej, która w okresie reformacji nieprzerwanie służyła miejscowym katolikom, co świadczy o jej niezłomności i znaczeniu dla lokalnej społeczności. Tradycja wiąże to miejsce również z działalnością apostołów Słowian, świętych Cyryla i Metodego.

Architektura i Skarby Wnętrza

Obecny Kościół św. Klemensa to barokowa, jednonawowa, murowana budowla, orientowana na wschód, z charakterystyczną wieżą. Jego położenie na wzgórzu Klimont, zwanym także Górką Klemensową, sprawia, że jest on doskonale widoczny z daleka i stanowi istotny element krajobrazu miejscowości.

Wnętrze świątyni skrywa cenne, głównie barokowe wyposażenie, które świadczy o jej długiej i bogatej historii. Do najważniejszych elementów należą:

• Ołtarz główny z 1803 roku, wykonany przez mistrza Schefflera z Krakowa, z obrazem św. Klemensa.
• Chrzcielnica z 1657 roku, będąca jednym z najstarszych zachowanych elementów wyposażenia.
• Relikwiarz w kształcie drewnianej ręki.
• Żyrandol z 1792 roku, wykonany w hucie szkła w Wesołej.
• Organy Carla Volkmanna z 1888 roku, których brzmienie docenili muzycy, a profesor Julian Gembalski nagrał nawet płytę z muzyką organową zatytułowaną „Lędziny. Organy kościoła św. Klemensa Papieża Męczennika”.

Podziemia kościoła kryją również szczątki jego budowniczego, Piotra Wehowskiego, oraz jego rodziny. Obiekt jest wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego, co potwierdza jego wyjątkową wartość historyczną i artystyczną.

Rola i Znaczenie dla Społeczności

Kościół św. Klemensa w Lędzinach pełni funkcję kościoła parafialnego, będąc miejscem sprawowania kultu religijnego, odprawiania mszy świętych, nabożeństw i sakramentów. Jest to zatem:

Kategorie Przeznaczenia

• Kościół parafialny
• Zabytek sakralny
• Architektura barokowa
• Miejsce kultu religijnego

Poza swoją podstawową funkcją sakralną, świątynia na wzgórzu Klimont ma również głębokie znaczenie symboliczne dla Lędzin. Jej wizerunek w herbie miasta, malownicze położenie oraz bogata historia, w tym opór wobec reformacji i tradycje związane z apostołami Słowian, czynią ją nieodłącznym elementem lokalnego dziedzictwa. Jest to miejsce, które łączy pokolenia, świadcząc o ciągłości wiary i kultury w Lędzinach.