Staw Barbara w Katowicach: Zbiornik Ukształtowany Działalnością Górniczą

Staw Barbara, położony w południowych Katowicach, w dzielnicy Giszowiec, na obszarze Lasów Murckowskich, stanowi przykład zbiornika wodnego, którego geneza i ewolucja są ściśle związane z historią przemysłową regionu. Jest to sztuczny akwen, który powstał w wyniku procesów osiadania terenu, będących konsekwencją intensywnej eksploatacji górniczej prowadzonej przez kopalnię "Staszic".

Geneza i Ewolucja Zbiornika

Powstanie Stawu Barbara jest bezpośrednim skutkiem podziemnej eksploatacji węgla kamiennego metodą "na zawał" przez kopalnię "Staszic" oraz spiętrzenia potoku Bolina Zachodnia. Proces osiadania terenu jest zjawiskiem ciągłym, co sprawia, że staw z biegiem czasu staje się coraz większy i głębszy.

Kluczowe Daty i Wydarzenia

• Przed 1977 rokiem: Staw Barbara wykształcił się jako zapadlisko górnicze i miejsce spiętrzenia potoku Bolina Zachodnia.
• 1971 rok: Przy kopalni "Staszic" utworzono sekcję wędkarską. W tym okresie zarybiono sąsiadujący ze Stawem Barbara akwen – Staw Janina.
• 1977 rok: Władze kopalni "Staszic" zainicjowały budowę ośrodka wypoczynkowo-rekreacyjnego w rejonie stawów Barbara i Janina, mającego służyć pracownikom kopalni oraz mieszkańcom Giszowca. W tym samym roku sekcja wędkarska przekształciła się w Koło Wędkarskie.
• Około 2000 roku: Zachodnia część stawu uległa powiększeniu, co doprowadziło do zalania leśnej drogi. Jest to dowód na kontynuację procesu osiadania terenu.

W przeszłości obszar wokół stawów Barbara i Janina był zagospodarowany przez kopalnię jako kompleks wypoczynkowy, oferujący różnorodne możliwości rekreacji i sportu.

Charakterystyka i Walory Przyrodnicze

Staw Barbara to zbiornik o powierzchni około 4,02 hektara, charakteryzujący się podłużnym kształtem i położeniem w Lasach Murckowskich. Woda w stawie jest ciemna, a jego głębokość zmienna, miejscami sięgająca do 5 metrów. Akwen ten wyróżnia się dzikim, naturalnym charakterem, co odróżnia go od bardziej zagospodarowanego Stawu Janina.

Mimo że Staw Barbara nie jest objęty ochroną prawną, stanowi obszar cenny przyrodniczo dla Katowic. Na jego terenie występują stanowiska 4 gatunków roślin chronionych i 5 rzadkich, a także 6 gatunków chronionych płazów.

Przeznaczenie i Aktywności

Staw Barbara jest przede wszystkim łowiskiem wędkarskim, zarządzanym przez Polski Związek Wędkarski (PZW) jako łowisko nr 411. Akwen oferuje bogaty rybostan, obejmujący takie gatunki jak płocie, leszcze, wzdręgi, liny, karasie, karpie, jazie, a także szczupaki i okonie.

Możliwości Rekreacyjne

• Wędkarstwo: Staw jest popularnym miejscem dla wędkarzy, zwłaszcza tych ceniących sobie spokój i kontakt z naturą.
• Rekreacja na łonie natury: Dziki charakter stawu sprzyja wypoczynkowi w otoczeniu przyrody.
• Turystyka piesza: W okolicy stawu przebiegają liczne szlaki turystyczne PTTK, w tym Szlak Historii Górnictwa Górnośląskiego, Szlak Dwudziestopięciolecia PTTK, Szlak im. Mariana Kantora-Mirskiego oraz Szlak Hołdunowski.
• Turystyka rowerowa: Przez park leśny w pobliżu stawów Barbara i Janina wytyczono liczne trasy rowerowe.
• Obserwacja przyrody: Obecność chronionych gatunków roślin i płazów czyni staw atrakcyjnym dla miłośników przyrody.
• Narciarstwo biegowe: Zimą ścieżki rowerowe w okolicy mogą być wykorzystywane do uprawiania narciarstwa biegowego.

Należy zaznaczyć, że kąpiel w Stawie Barbara jest zdecydowanie niezalecana. Dojazd samochodem do samego stawu jest utrudniony, a najbliższe parkingi znajdują się przy sąsiednim Stawie Janina lub KWK Staszic.

Percepcja i Znaczenie

Staw Barbara jest postrzegany jako miejsce o wyjątkowym, "mazurskim" klimacie. W odróżnieniu od sąsiedniego Stawu Janina, jest znacznie mniej uczęszczany, co sprawia, że stanowi idealne miejsce dla osób poszukujących ciszy i spokoju. Użytkownicy opisują go jako bardzo dziki, co jest zarówno jego cechą charakterystyczną, jak i dla niektórych, atutem.